In plaats van op het podium tijdens de Tiele-dag (afgelast vanwege het coronavirus), maken wij de winnaar van de Tiele-scriptieprijs 2019 via deze weg bekend. Iets minder feestelijk, maar met evenveel plezier mogen wij Paula Drewes feliciteren met haar winnende scriptie. Zij maakte indruk op de jury met haar scriptie Lezen achter de tralies. De gevangenisbibliotheek en haar functies. Een eervolle vermelding is er ook voor de nummers twee, Matt Beros (Ludovico Maria Sinistrari’s De Daemonialitate and its Transmission in Manuscript and Print), en drie, Jaka Gerčar (Reading Health).
De jury ontving dit jaar veertien scripties met de meest uiteenlopende onderzoeksvragen ter beoordeling. Op de derde plaats is wegens de zelfverzekerde toon en gewaagde insteek gekozen voor de scriptie ‘Reading Health’. In deze Engelstalige scriptie is het concept reading health uitgewerkt, te vertalen als ‘leesgezondheid’ van het individu én van de maatschappij (bijvoorbeeld als indicator van de Gross National Happiness Index). Deze scriptie plaatst het concept niet zozeer in een historische traditie als wel in een hedendaagse sociale context. De auteur behandelt de problematiek rond ‘ontlezing’ en de positieve effecten van lezen en geeft aan het einde richtlijnen voor beleidsmakers. De scriptie heeft meer het karakter van een essay dan van een (traditioneel) wetenschappelijk werkstuk maar is door de zelfverzekerde opzet erg verfrissend.
De jury was ook onder de indruk van de scriptie met de titel ‘Ludovico Maria Sinistrari’s De Daemonialitate and its Transmission in Manuscript and Print’. In deze eveneens Engelstalige scriptie werd een 16e-eeuws handschrift met een tekst over zwarte kunst, hekserij en duivelsaanbidding, dat door velen als een vervalsing werd beschouwd, opnieuw onderzocht en in een traditie van andere handschriften met dezelfde tekst gezet. De auteur vond enkele nieuwe getuigen van deze teksten en de scriptie is dus een waardevolle aanvulling voor het internationale onderzoeksveld naar dit type teksten. Het verhaal is spannend opgezet en tegelijk een zeer gedegen verslag van ambachtelijk handschriftelijk onderzoek.
Dan de winnaar. Dat was een zeer verrassende scriptie over een fenomeen dat blijkbaar nog nauwelijks was onderzocht, namelijk de gevangenisbibliotheek. De scriptie is in het Nederlands geschreven en draagt de titel ‘Lezen achter de tralies’. De relevantie is onmiddellijk duidelijk: de overheid heeft besloten de papieren bibliotheken te sluiten en de functie van gevangenisbibliotheekmedewerker af te schaffen. Maar wat zullen de gevolgen daarvan zijn als niet eens goed is onderzocht welke effecten en functie de bibliotheken hebben? Paula verrichtte pionierswerk en om kennis te vergaren en inzicht te verkrijgen bewandelde zij verschillende wegen: literatuuronderzoek naar de geschiedenis van de gevangenisbibliotheek in Nederland (ze bestaat langer dan de openbare bibliotheek!), literatuuronderzoek naar gevangenisbibliotheken in het buitenland, literatuuronderzoek naar de effecten van lezen op ontwikkeling van kennis, sociaal begrip en smaak/waardering, en interviews met gevangenisbibliothecarissen. Zo is in kaart gebracht wat de gevangenen zoal lezen (vooral het genre ‘true crime’, en de Panorama is het meest populaire tijdschrift) en met welk doel zij naar de bibliotheek gaan. Het zal u niet verbazen dat de overheid de plank misslaat wanneer de sluiting doorgaat: de bibliotheken blijken een zeer positief effect te hebben op het welzijn van de gevangenen, in sociaal opzicht en voor de individuele ontwikkeling. De scriptie is niet alleen een zeer vernieuwende bijdrage aan de Nederlandse boekwetenschap, maar ook helder geschreven. Vol overtuiging roepen wij Paula Drewes uit tot winnaar van de scriptieprijs van de Tiele-stichting 2019.
Paula vertelt in deze blog meer over haar scriptie.
